İslam'da Spor Yapmak

İslam'da Spor Yapmak
Tarih: 11.02.2010



İslam’a göre insanlar bu dünyaya imtihan olunmak için gönderilmiştir. Bu imtihan hem dünyayı hem de ahireti kazanma imtihanıdır. İnsan ahireti kazanmak için dünyayı faydalı hâle getirmek zorundadır. Bunu yapmak için de insanın çok çalışması ve çok yorulması icap eder. Büyük bir imtihan heyecanıyla yorulan insan, zaman zaman rahatlama ve gevşeme ihtiyacı hisseder. Bazı insanlar yapmakta olduğu bir işi değiştirip başka bir iş yapmakla bu rahatlığı elde eder, bazıları da beş-on dakika istirahata veya uykuya çekilmekle elde ederler. Hatta bazı insanlar da bunlarla yetinmeyip bedenin fiziki hareketine ve organların çalıştırılmasına ihtiyaç duyar ve bunları yaparak rahat ve huzurlu olur. Yüce dinimiz İslam, Müslümanların hayat içerisinde karşılaştıkları yorgunluk üzüntü ve kederlerini hafifletmek amacıyla birtakım oyun ve sporların yapılmasına müsaade etmiş hatta teşvik etmiştir. İslam’ın teşvik ettiği sporun çok değişik gaye ve faydaları vardır. Bunlarla, bir taraftan Müslümanların ibadetlerine ve diğer dinî görevlerine daha kuvvetli bir arzu ile sarılmalarını, diğer taraftan yine onların yurt savunmasına topyekün hazırlıklı olmalarını sağlar. Bu tür oyunlar içerisinde sevgili Peygamberimiz (s.a.s.), yüzme, atıcılık, binicilik, koşu (atletizm) ve güreş gibi sporları tavsiye ve teşvik etmiş, hatta kendileri de bunlarla meşgul olmuşlardır. (Müslim, İmaret: 168; Ebu Davud, Cihad, 23-68) Nitekim atıcılık, İslamiyette en fazla önem verilen spor dallarından biri olmuştur. Kur’an-ı Kerim’deki; “Onlara (düşmanlara) karşı gücünüz nisbetinde kuvvet hazırlayınız.” (Enfal, 60) mealindeki ayette belirtilen kuvvetin “atıcılık” olduğunu üç defa belirterek söyleyen Peygamberimiz (s.a.s.) (Riyazu's Salihin terc. 2/563) hem atıcılığın önemine hem de günümüzde kullanılan her çeşit atış aletlerinin kullanılmasına işaret etmiştir.

Ayrıca boş kalan, canı sıkılan ve dinlenme ihtiyacı duyan kimselere hitaben de Peygamberimiz: ”Sizden birinizi gam ve sıkıntı bastığı zaman, yayını kuşanıp kederini onunla dağıtmasından başka yapacak bir şeyi yoktur.” buyurmuştur. (Taberani, Ebu’l Kasım Süleyman İbn Ahmed (v.360); Hz, Peygamberimizin sünnetinde terbiye: 255 Diyanet yay.) Bir gün Peygamberimize, ashab-ı kiramdan bir grubun eğlenmeye gittiği söylendiğinde memnun olmamış, fakat “atışa” gittiklerinin söylenmesi üzerine, “Atış boş eğlence değildir, atış vakit geçirdiğiniz eğlencelerin en hayırlısıdır.” buyurmuştur. (Kenzu’l-Ummal: 4, 292) Binicilik de dinimizce teşvik edilen spor dallarından biridir. Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah buna işaretle: ”Binmeniz için ve bir zinet olarak atları yarattık.” (Nahl, buyurmaktadır. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) de, “Atıcılık ve binicilik öğreniniz.” buyurarak (Riyazu's Salihin, II, 1564; Darimi, II, 124) binicilik öğrenmeyi Müslümanlara tavsiye etmiştir. Hatta biniciliği sadece tavsiye etmekle kalmamış; zaman zaman müsabakalar da düzenleyerek bu müsabakalarda derece alanlara maddi ödüller vermiştir. (Nesaî , Hayl, 14) Atıcılık ve binicilik yanında

İslamiyette koşmanın da tavsiye edildiğini ve Ashab-ı Kiramın buna gereken önemi verdiğini görüyoruz. Peygamberimiz (s.a.s.) bu hususta da: ”İki hedef arasında koşan kimsenin her adımı için bir hasene (sevap)vardır.” (Taberani, Fadbir-remy: 23/a) buyurmuşlardır. Bir başka hadislerinde de, “Ok yarışı yapın, vücutça sertleşin, yalın ayak yürüyün.” buyurduğu rivayet edilir. (Mecmau’z-Zevaid, Heysemî, 5/136) Güreş de sevgili Peygamber Efendimizin bizzat yaptığı sporlar arasındadır. Rivayete göre Peygamberimiz, pehlivan Rukame ile defalarca güreşmiş ve her defasında onu yenmiştir. (İbni Hişam: I, 390-91) Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) ümmetine her konuda güçlü olmalarını tavsiye etmiş ve yukarıda sözü edilen spor dallarını yapmalarını istemiştir. Sadece istemekle kalmamış, zaman zaman kendisi de buna katılmak suretiyle önderlik etmiştir. Bununla beraber, “Boş vakit ve sıhhatin insanların çoğunun değerlendiremediği iki büyük nimet.” (Buhârî, Tecrid-i Sarih Tercümesi, 12/177,357) olduğunu söyleyerek yapılan bu spor dallarında, faydayı daima önde tutmuş, dünyasına ve ahretine faydalı işlerle uğraşmayı, kişinin Müslümanlığının güzelliğinden saymıştır. (İbni Mace, Fiten, 12) ”Boş ve faydasız oyunlar için yaratılmadık.” (el-Muttaki, el-Hindi, Kenzu’l-Ummal, 4/292) buyurarak, büyüklerin maksatsız sadece boş vakit geçirmeye yönelik eğlence ve sporlarını da doğru bulmamıştır. Ayrıca bu sporların, insanı yorucu ve bitkin hâle getirici olmamasına da özen gösterilmiştir. Şurası bir gerçektir ki; bugün toplumumuzda rağbet gören ve uygulanan bütün spor dalları, Peygamberimiz zamanında yoktu. Bu sebeple bunlardan her biri hakkında Peygamber (s.a.s.)'in teşvikini nakletmek mümkün değil ise de, her Müslümanın, bünyesine uygun bir spor dalı ile uğraşmasına hiçbir dinî engel yoktur. Ancak bu sporlar yapılırken dinî görevleri aksatıcı, ilmî ve meslekî çalışmaları engelleyici, ahlakî değerleri zedeleyici olmamasına dikkat edilmelidir. Ömrün kıymetli bir hayat sermayesi olduğu göz önünde bulundurulursa, Müslümanların vakitlerini lüzumundan fazla spora ayırmaları uygun değildir. Yapılan sporların Müslümanların dünyasına ve ahiretine faydalı olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca sevgili Peygamberimizin şu tavsiyesi de asla hatırdan çıkarılmamalıdır:

"Beş şey gelip çatmadan şu beş şeyin kıymetini iyi bil:

1- Ölüm gelmeden önce hayatın,

2- Hastalıktan önce sıhhatin,

3- Meşguliyetten önce boş vaktin,

4- İhtiyarlıktan önce gençliğin,

5- Fakirlikten önce zenginliğin."
(Fethul- Kebir, Celal Suyutî, 1/203; Hakim, Ahmed İbn Hanbel, Zühd)

Not: Bu yazı, Diyanet Avrupa Aylık Dergi Ocak 2010 sayısında yayınlanmıştır.

Recep Yağcı
Giresun Üniv. Eğitim Fak.